پرسش:تکبّر یکی از صفات رذیله است ، چرا خداوند در قرآن با صفت «متکبّر» معرفیشده است؟
پاسخ:
” متکبر” از ماده” تکبر” به دو معنى آمده است: یکى ممدوح که در مورد خداوند به کار مىرود، و آن دارا بودن بزرگى و کارهاى نیک و صفات پسندیده فراوان است، و دیگرى نکوهیده و مذموم که در مورد غیر خدا به کار مىرود و آن این است که افراد کوچک و کممقدار ادعاى بزرگى کنند، و صفاتى را که ندارند به خود نسبت دهند، از آنجا که عظمت و بزرگى تنها شایسته مقام خدا است این واژه به معنى ممدوحش تنها درباره او به کار مىرود و هرگاه در غیر مورد او به کار رود به معنى مذموم است.
در کتاب التحقیق آمده است :
« و هذه الصفه فی العبد من رذائل الصفات الخبیثه، فانّ العبد الذلیل المملوک الفقیر المحدود الضعیف لا ینبغی له أن یتکبّر و هذا بخلاف الربّ القادر الغنىّ المالک العزیز المتعال، فانّه ینبغی بمقتضى عظمته و جلاله بذاته: أن یظهر کبرا»؛
«این صفت در انسان از صفات زشت و نکوهیده هست ، انسانی که ذلیل و فقیر و محدود و ضعیف هست سزاوار نیست که اظهار بزرگی کند و این برخلاف خدای قادر، غنی ، مالک ، عزیز و متعال می باشد که سزاوار است با توجه به عظمت و جلالت ذاتی او ، اظهار کبر کند»(۱)
پینوشت:
۱٫ التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، ج۱۰، ص: ۱۸